SEN MŁODYCH DOROSŁYCH 

Młodzi dorośli, czyli osoby w wieku 18–25 lat, mają podobną potrzebę odnośnie ilości godzin snu, co dorośli – i jest to około 7–9 godzin na dobę. W tym czasie jednak możemy obserwować większą różnorodność w ilości zapotrzebowania na sen. U  młodych dorosłych w  normie będzie dłuższe spanie nawet do 11 godzin na dobę.
 
Dobry sen u młodych osób często jest utrudniony przez nieregularny rytm funkcjonowania. Różne pory wstawania i kładzenia się spać, a także wieczorne wyjścia i odsypianie w  weekendy, co skutkuje tzw. społecznym jet lagiem, zmniejszają jakość snu. A to z kolei powoduje większe trudności w uczeniu się oraz słabsze osiągnięcia sportowe. Dobremu snu nie sprzyja również stres oraz nadmierne korzystanie z urządzeń elektronicznych, kofeiny i alkoholu.  

Zadbanie o jakościowy sen przed nauką (ale też kilka nocy po) sprawi, że zapamiętamy więcej i na dłużej. Dotyczy to nie tylko kształcenia umysłowego, ale również fizycznego, jakim jest np. gra na instrumencie czy nauka konkretnych sekwencji ruchów w sporcie. Odpowiednia ilość snu sprawia dodatkowo, że maleje ryzyko kontuzji. 
 
Ponad 1/3 młodych dorosłych doświadcza bezsenności i śpi krócej niż potrzebuje. W  naprawieniu problemu pomoże regularny rytm snu, umiejętność wyciszenia się i rozluźnienia, a także higiena snu.

SEN DOROSŁYCH 

Sen w wieku dorosłym systematycznie się zmienia: zmniejsza się czas jego trwania, wydajność oraz ilość snu głębokiego i REM. Nie znaczy to jednak,  że osoby dorosłe potrzebują spać mniej – po prostu z wiekiem zmieniają się możliwości organizmu, jeśli chodzi o osiąganie długiego i  nieprzerywanego snu. Średnie zapotrzebowanie dorosłych na sen to 7–9 godzin. 
 
Stres oraz niepokój są czynnikami, które zakłócają uzyskanie zadowalającego snu i mogą być przyczyną bezsennych nocy. Bezsenność to powtarzająca się trudność z zasypaniem, ponownym zaśnięciem po nocnym wybudzeniu lub przedwczesnym budzeniem się rano, co powoduje gorsze funkcjonowanie w trakcie dnia. Innymi zaburzeniami snu, które dotyczą osób dorosłych, są bezdech nocny, zespół niespokojnych nóg czy narkolepsja.  
 
Kobiety znacznie częściej doświadczają zaburzeń snu. W trakcie ciąży są szczególnie narażone na kłopoty związane ze snem – podobnie w okresie menopauzalnym i pomenopauzalnym, gdy bezsenność u kobiet zwiększa się o  około 40%.

SEN OSÓB STARSZYCH 

Starsze osoby są grupą wyjątkowo narażoną na trudności związane ze snem. Z wiekiem zmienia się architektura snu: spada jego ilość i jakość, zmniejsza się jego wydajność, zaburzony zostaje też rytm dobowy. Seniorzy doświadczają fragmentacji snu, przez co wybudzają się w nocy znacznie częściej. Melatonina wydziela się dużo wcześniej, przyspieszając porę snu i przesuwając dotychczasowy rytm dobowy, co utrudnia wieczorne aktywności. Trudności te wiążą się z częstszym występowaniem zaburzeń snu, np. z bezsennością czy bezdechem nocnym.  

Starszym osobom o wiele trudniej uzyskać satysfakcjonujący sen, jednak potrzebują go w takim samym stopniu, jak dawniej. Słaba jakość snu u seniorów bywa przeoczana, a często to właśnie ona jest istotną przyczyną złego stanu zdrowia.  

Dlatego warto zadbać o poprawę snu w każdym wieku – szczególnie pomocne będzie utrzymywanie regularnego harmonogramu dnia i posiłków, optymalna ekspozycja na światło (która uwzględnia więcej naturalnego światła popołudniami), regularne interakcje społeczne i adekwatna ilość aktywności fizycznej.   

REFERENCJE: 

1. Avidan AY, Zee PC., red. wyd. pol. Wichniak A. Podręcznik medycyny snu. Wydawnictwo Medipage. Warszawa 2007. 

2. Baglioni, C., Espie, C. A., & Riemann, D. (2022). Cognitive-Behavioural Therapy for Insomnia (CBT-I) Across the Life Span: Guidelines and Clinical Protocols for Health Professionals. John Wiley & Sons. 

3. Griggs S, Harper A, Hickman RL Jr. A systematic review of sleep deprivation and neurobehavioral function in young adults. Appl Nurs Res. 2022 

4. Mutti C, Misirocchi F, Zilioli A, Rausa F, Pizzarotti S, Spallazzi M and Parrino L (2022), Sleep and brain evolution across the human lifespan: A mutual embrace. Front. Netw. Physiol. 2:938012. 

5. Walker, M. (2018). Why we sleep. Penguin Books. 

6. Zitting, KM., Münch, M.Y., Cain, S.W. et al. Young adults are more vulnerable to chronic sleep deficiency and recurrent circadian disruption than older adults. Sci Rep 8, 11052 (2018). 

Artykuły są skierowane do szerokiego kręgu odbiorców i nie mają na celu diagnozowania lub udzielania porady medycznej, ani zastępowania porady lub leczenia przez lekarza lub innego specjalistę. Nie powinny być także w takim celu stosowane bez indywidualnej konsultacji z lekarzem lub innym specjalistą