Już nawet jedna źle przespana noc znacząco pogarsza naszą kondycję w ciągu dnia. Przy konsekwentnych niedoborach snu, te negatywne skutki będą się kumulować. Dlatego warto zadbać o to, jak śpimy, ile czasu poświęcamy na sen i jaka jest jego jakość. Mamy na to realny wpływ.
Co dzieje się z nami podczas snu?
Podczas snu zachodzi szereg niesamowitych i zarazem skomplikowanych procesów, które wspomagają regenerację organizmu zarówno na poziomie biologicznym, jak i fizjologicznym. Jest to m.in. regulacja ciśnienia krwi, częstości akcji serca i wydzielania hormonów, ale również zmiany na poziomie komórkowym, kontrola temperatury, a przede wszystkim – wzmocnienie procesów pamięciowych oraz funkcji poznawczych, w tym także procesów emocjonalnych.
Fazy snu
Sen składa się z dwóch naprzemiennych faz:
I. Faza snu NREM (Non-REM) – pierwsza faza snu bez szybkich ruchów gałek ocznych. Podzielona jest na kilka etapów (N1, N2, N3), które pozwalają osiągnąć głęboki sen.
Etap N1 – to przejście między jawą a snem.
Etap N2 – to sen lekki, występuje przez cały okres snu. Na tym etapie dochodzi do rozluźnienia mięśni, zwolnienia akcji serca i obniżenia temperatury ciała, dzięki czemu mózg przygotowuje się do wejścia w sen głęboki.
Etap N3 – to sen głęboki, nazywany też SNEM DELTA, czyli wolnofalowym. Gdy wybudzimy się podczas niego, możemy czuć się zdezorientowani nawet przez kilka minut.
II. Faza snu REM – czyli sen z szybkimi ruchami gałek ocznych. Część fazowa snu REM wiąże się z charakterystycznymi szybkimi ruchami gałek ocznych, zmiennością oddychania i skurczami mięśni. Pojawiają się też marzenia senne.
Warto pamiętać!
Sen jest niezmiernie ważny dla zdrowia psychicznego i fizycznego, a jego niedobór znacząco obniża jakość życia i podnosi poziom stresu.
Bibliografia
1. Falup-Pecurariu C, Diaconu Ș, Țînț D, Falup-Pecurariu O. Neurobiology of sleep (Review). Exp Ther Med. 2021 Mar;21(3):272. doi: 10.3892/etm.2021.9703. Epub 2021 Jan 25. PMID: 33603879; PMCID: PMC7851648.
2. Liew SC, Aung T. Sleep deprivation and its association with diseases- a review. Sleep Med. 2021 Jan;77:192-204. doi: 10.1016/j.sleep.2020.07.048. Epub 2020 Aug 18. PMID: 32951993.
3. Reichert CF, Deboer T, Landolt HP. Adenosine, caffeine, and sleep-wake regulation: state of the science and perspectives. J Sleep Res. 2022 Aug;31(4):e13597. doi: 10.1111/jsr.13597. Epub 2022 May 16. PMID: 35575450; PMCID: PMC9541543.
4. Ferreira MF, Bos SC, Macedo AF. The impact of physical activity on objective sleep of people with insomnia. Psychiatry Res. 2023 Feb;320:115019. doi: 10.1016/j.psychres.2022.115019. Epub 2022 Dec 20. PMID: 36577233.
5. Back FA, Hino AAF, Bojarski WG, Santos EHR, Afonso LDS, Borges LJ, Louzada FM. Worse sleep quality predicts early drop out from physical exercise programs. Sleep Sci. 2022 Oct-Dec;15(4):453-458. doi: 10.5935/1984-0063.20220078. PMID: 36419810; PMCID: PMC9670763.
6. Caterina Conte, Is Sleep the Best Medicine?, The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism , tom 108, wydanie 2, luty 2023 r., strony e17–e18, https://doi.org/10.1210/clinem/dgac647
7. Eugene AR, Masiak J. The Neuroprotective Aspects of Sleep. MEDtube Sci. 2015 Mar;3(1):35-40. PMID: 26594659; PMCID: PMC4651462.
8. Chaput JP, McHill AW, Cox RC, Broussard JL, Dutil C, da Costa BGG, Sampasa-Kanyinga H, Wright KP Jr. The role of insufficient sleep and circadian misalignment in obesity. Nat Rev Endocrinol. 2023 Feb;19(2):82-97. doi: 10.1038/s41574-022-00747-7. Epub 2022 Oct 24. PMID: 36280789; PMCID: PMC9590398.
9. Lizończyk, I., & Jośko-Ochojska, J. (2016). Związek zaburzeń snu z nadwagą i otyłością wśród młodzieży. Hygeia, 51(4), 322-328.
10. Palmer CA, Alfano CA. Sleep and emotion regulation: An organizing, integrative review. Sleep Med Rev. 2017 Feb;31:6-16. doi: 10.1016/j.smrv.2015.12.006. Epub 2016 Jan 14. PMID: 26899742.
Artykuły są skierowane do szerokiego kręgu odbiorców i nie mają na celu diagnozowania lub udzielania porady medycznej, ani zastępowania porady lub leczenia przez lekarza lub innego specjalistę. Nie powinny być także w takim celu stosowane bez indywidualnej konsultacji z lekarzem lub innym specjalistą